هر آنچه که باید در ارتباط با کمال گرایی بدانید
مقدمه
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که برای انجام کاری، احساس فشار و مسئولیت زیادی را بر روی خود احساس کنید و یا در زندگی با افرادی روبه رو شده باشید، که تفکر صفر و صدی دارند و برای انجام کارهای خود وسواس زیادی را به خرج می دهند. یا در انجام دادن کارهای خود درنگ و تعلل زیادی را متحمل می شوند. چنین افرادی یا کاری را شروع نمی کنند و یا از خود انتظار دارند آن را به بهترین نحو انجام دهند و در این بین ممکن است به دلیل ترس از شکست اصلا به سراغ شروع کاری نروند؛ چنین ویژگی به کمالگرایی منسوب می شود. ما در ادامه این مقاله از مقالات مرکز مشاوره در اصفهان به بررسی انواع کمال گرایی و نشانه های آن می پردازیم.
کمال گرایی چیست؟
در تعریف بسیار ساده ، کمال گرایی به انتظارات بیش از حد و بالای فرد از خود اطلاق می شود؛ فرد در چنین وضعیتی برای انجام کارها بالاترین نقطه آن را درنظر می گیرد و اهداف بسیار والایی برای خود تعیین می کند. از منظر روانشناسی کمال گرایی ویژگی شخصیتی است که در آن فرد تمایل به بی عیب و نقص بودن، دارد. در تعریف لغوی کمال گرایی میل به کامل بودن و نیاز به کمال اطلاق می شود. گرچه در ظاهر کمال گرایی می تواند به عنوان یک ویژگی مثبت و یا منبع انگیزه افراد تلقی شود، اما در واقع کمال گرایی در بیشتر اوقات به شکل افراطی و ناسالم بروز می کند و توانایی افراد در انجام امور و کارها را مختل می کند.
کمال گرایی به خودی خود بد نیست، اما زمانی مشکل ساز می شود که افراد به بهانه کمال جویی و یا دستیابی به نتایج آرمان گرایانه و انتظارات بیش از حد دست از تلاش کردن برمی دارند؛ برای نمونه دانش آموزی را در نظر بگیرید که برای درس خواندن ساعت مشخص و رندی را در نظر گرفته است، حال اگر از ساعت مقرر شده ی اولیه کمی بگذرد، احساس می کند کل زمانش از دست رفته و در نتیجه شروع به درس خواندن نمی کند.یکی دیگر از مثال های بارز آن که در مرکز مشاوره ازدواج در اصفهان، بسیار دیده می شود، تاثیرات کمالگرایی در انتخاب همسر و زندگی مشترک فرد است. این ویژگی علاوه بر زندگی شخصی بر ابعاد دیگری از زندگی فرد تاثیر گذاشته و ممکن است روند طبیعی زندگی فرد را مختل کند.
آشنایی با انواع کمالگرایی
کمال گرایی انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم، در واقع انواع کمال گرایی مجموعه ای از افکار است که در نهایت فرد را به دید غیرمنطقی و انتظارات آرمانگرایانه سوق می دهد.
کمال گرایی منصوب به شخص
کمال گرایی که در آن فرد، به طور مداوم از خود و کارهایش راضی نیست و به نحوی در مقایسه با دیگران کارهایش را کوچک می شمارد و دائما در حال قیاس خود با دیگران است. چنین فردی خواسته ها و انتظاراتش را در ایده آل ترین نحوه ممکن برای خودش مشخص کرده که همین امر موجب شده اهدافش غیرمعقول و دور از دسترس باشد، چنین فردی مداوم از خود و کارهایش انتقاد می کند.
کمال گرایی که توسط اجتماع ایجاد می شود
در چنین وضعیتی، خواسته ها و انتظارات دیگران برای فرد اولویت بالایی داشته و ممکن است فرد بخواهد مطابق استاندارد های آن ها رفتار و یا زندگی کند. این نکته به آن اشاره دارد که جامعه و محیط پیرامون فرد از او انتظار دارند که کامل باشد و یا کارهایی که مطابق خواست آن ها است را به بهترین نحو انجام دهند. برای نمونه دانش آموز ممتازی که نمرات بالایی دارد همواره از او انتظار می رود در بالاترین سطح علمی قرار گیرد.
کمال گرایی بر محور دیگران
در این نوع کمال گرایی فرد به دلیل استانداردهایی که برای خود تعریف کرده، کیفیت کار دیگران را قبول ندارد در نتیجه در اغلب اوقات تمایل دارد کارها را به تنهایی انجام دهد، چرا که خواسته ها و انتظاراتی را که دارد از سوی دیگران برآورده نمی شود.
آیا کمال گرایی همواره ناکارآمد تلقی می شود؟
این نوع کمال گرایی یعنی کمال گرایی سالم، زمانی برزو می کند که فرد به طور کارآمدی از کمال گرایی استفاده می کند، در چنین موقیعتی فرد کارها را با دقت بالا و به شکل اصولی انجام می دهد، اما انتظارات غیرمعقول از خود ندارد و در نتیجه این کمال گرایی برای آن ها مشکل ساز نمی شود و افراد نیز از آن ها رضایت دارند.
کمالگرایی ناسالم به حالت تشدید شده، افراطی و بیش از حد کمال گرایی گفته می شود که در آن فرد، به دنبال خواسته های غیرمنطقی که برای دستیابی به اهداف و انجام دادن کارهایش ایجاد می کند، خود را از پیشرفت و رشد باز می دارد و تنها موجب اهمال کاری و ناکارآمدی می شود، چرا که فرد برای دستیابی به بهترین نتیجه همواره مضطرب است، درحالی که کاری واقعا انجام نمی دهد.
نشانه های کمال گرایی
کمال گرایی دامنه گسترده ای دارد و نمی توان تنها با داشتن یکسری از خصوصیات در رابطه با کارآمدن بودن و یا ناکارآمدی آن تصمیم گرفت. اما در اینجا به برخی از نشانه های آن به طور کلی می پردازیم. شما می توانید برای تشخیص بهتر و شناسایی آن با بهترین مرکز مشاوره در اصفهان، مشورت کنید.
از جمله نشانه های آن می توان به:
- داشتن انتظارات و توقعات بالا
- تفکرات غالبی سفت و سخت
- واکنش های منفی بیش از حد در برابر اشتباهات
- خودسرزنشی و نشخوارهای فکری آزاردهنده
- برنامه ریزی دقیق و ملزم ساختن خود به رعایت آن در تمامی مواقع
- اهمال کاری وبه تعویق انداختن کارها
- احساس نارضایتی دائمی ازخود و اطرافیان
- انجام ندادن امور به این دلیل که از توانایی های خود مطمئن نیستید و …
علل ایجاد انواع کمال گرایی
علل مختلفی در بروز رفتار های کمال گرایانه وجود دارد که می تواند به دلیل مشکلات فردی و یا عواملی مانند فرهنگ، اجتماع و سبک زندگی و … باعث بروز آن شود.
عوارض کمال گرایی
کمال گرایی هرچند می تواند سطح کیفی زندگی را افزاش دهد اما اگر به صورت ناکارآمد بروز کند عوارضی را درپی دارد مانند:
اهمال کاری و از دست دادن زمان، تفکر بیش از حد و اضطراب، پیدایش احساس ناکافی بودن در فرد؛ آسیب پذیری، ریسک ناپذیری، روابط اجتماعی ضعیف، توجه بیش از حد به موارد غیرضروری و کوچک و… از جمله عوارض کمال گرایی هستند. همچنین کمال گرایی می تواند زمینه بروز دیگر مشکلات روان شناختی نظیر افسردگی شود.
نتیجه گیری
کمالگرایی می‌تواند یکی از ویژگی های شخصیتی سازنده باشد و یا به شکل منفی بروز کند. چنانچه کمال گرایی اثرات سوء برزندگی شخص بگذارد در چنین مواردی مراجعه به یک روانشناش می تواند بسیار کارساز باشد، برای نمونه با مراجعه به کلینیک روانشناسی اصفهان، شما می توانید از کمال گرایی و دیگر مشکلات روانشناختی رهایی یابید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!